Klimaatwinst in de Nederlandse akkerbouw (on)mogelijk?
Sanne Bruns, 24 jaar, deed voor haar master Climate Studies, onderzoek naar de klimaatimpact van de akkerbouw en de potentie van koolstofopslag in de bodem en vezelrijke teelten als mitigatiemaatregelen. Een hele mond vol. Hoe pakte ze dit aan, wat viel haar op? En wat betekent dit voor de akkerbouwsector?
Kun je wat meer vertellen over je achtergrond?
“Ik heb HBO Milieukunde gestudeerd in 's-Hertogenbosch. En rond nu mijn master Climate Studies, specialisatie Agroecology in Wageningen af. Ik was voor mijn onderzoek op zoek naar een combinatie van landbouw en klimaat. Daarom heb ik gesolliciteerd bij Schuttelaar en partners. Via mijn begeleider Harry Kager ben ik bij BO Akkerbouw terecht gekomen. Daar lag dit interessante vraagstuk.”
Hoe heb je het onderzoek vervolgens aangepakt?
“Ik startte met een literatuurstudie. De akkerbouwsector was nieuw voor mij, dus ik moest mij goed verdiepen in termen. Wat is bodemkoolstof? Hoe wordt dit opgeslagen in de bodem? Wat zijn vezelrijke teelten? Het viel mij al snel op dat de focus in de wetenschappelijke literatuur vooral ligt op bio-energie en niet zozeer op de vezelrijke teelten.”
"Vanuit klimaatperspectief zijn biobased teelten het meest kansrijk"
“Na dit literatuuronderzoek heb ik interviews gehouden met experts vanuit de wetenschap, overheid maar ook vanuit de praktijk. Uit deze gesprekken viel mij een interessante tweestrijd op tussen de verschillende experts. Voorstanders gaven aan dat er bijvoorbeeld veel potentie zit in bodemkoolstofopslag. Dit door het intensieve gebruik van de bodem door de akkerbouw in het verleden. Hierdoor is veel bodemkoolstof verloren gegaan. Tegenstanders gaven aan dat bodemkoolstofopslag in de praktijk echt nog niet zo eenvoudig is (door onder andere inpassing bouwplan en de sociaal-economische ontwikkeling rondom dit onderwerp).”
Wat waren jouw belangrijkste conclusies en inzichten?
“Tegenstellingen zijn interessant. Ook in de literatuur las ik veel mogelijkheden voor vezelrijke teelten. Maar… ook altijd een ‘maar’.” Sanne filterde uit haar gesprekken en de literatuur de volgende punten:
- Focus niet op koolstofopslag in de bodem alleen voor het klimaat, maar gebruik dit voor het verbeteren van de bodemgezondheid.
- Koolstofopslag wil je zo lang mogelijk opgeslagen hebben. Hiervoor bieden bouwmaterialen de meeste potentie. De koolstofopslag in de bodem is meestal korter, omdat de bodem regelmatig wordt bewerkt. De levensduur van bouwmaterialen is langer. Daarom heeft koolstofopslag in bouwmateriaal en daarmee biobased teelten de meeste potentie.
Hoe nu verder?
“Niet alleen een mooi rapport opleveren, ook de toepasbaarheid van de onderzoeksresultaten vind ik erg belangrijk”, geeft Sanne aan. “Vanuit mijn onderzoek is contact gezocht met de Europese Commissie. Met hen gaan we in gesprek over het belang van vezelrijke teelten voor koolstofopslag. En of deze opslag in biobased bouwmaterialen als klimaatwinst gezien mag worden.”
“Om dit van de grond te krijgen is de samenwerking tussen de bouw en akkerbouwers heel belangrijk. Interessant, want dit zijn twee totaal verschillende sectoren. Ook moet er een eerlijk verdienmodel komen voor de vezelrijke teelten. Het telen van vezelrijke teelten is nu nog niet interessant genoeg voor een akkerbouwer. Vanuit verschillende kringen krijgt dit wel een impuls. Zo hebben Hugo de Jonge, Rob Jetten en Pieter Grinwis aangegeven dat ze in willen zetten op de verwerking van biobased teelten in bouwmaterialen. De hele biobased keten moet echter nog ontwikkeld worden. Mijn advies is om daar aan te werken.”
En Sanne, waar vinden we je na je afstuderen?
“Bij Schuttelaar en partners als trainee. Ik ga meedraaien met verschillende projecten. De akkerbouwsector vind ik een hele interessante sector met veel dynamiek. Ook een sector waar nog mooie kansen liggen. Bijvoorbeeld op het gebied van biobased teelten. Door onderzoeken begrijpen we de bodem en de gewassen steeds beter.”
Dat smaakt naar meer! Daarover gesproken… Hoe eet jij je aardappelen het liefst?
Gebakken, heerlijk! Maar ik schuif ook graag aan bij mijn ouders voor een heerlijke stamppot in de winter.
Meer weten over Sanne haar afstudeeronderzoek?
Je kunt het eindrapport ´Klimaatwinst in de Nederlandse akkerbouw´ via onderstaande link downloaden.
