Een goede akkerrand begint bij een doordachte aanleg
"Voor een succesvolle akkerrand is dezelfde aanpak nodig als bij een teelt." Dit advies komt van Bas Allema van WUR, die benadrukt dat het succes van een akkerrand sterk afhangt van de inspanningen bij de aanleg. "Behandel een akkerrand zoals je een cultuurgewas zou behandelen, dan is de kans het grootst dat de rand aan je verwachtingen voldoet."
"In het proces van aanleg is de eerste beslissing of de rand een
eenjarige of meerjarige variant wordt," vervolgt Allema. "Meerjarige
randen bloeien vaak al in april, terwijl eenjarige randen pas in juni bloeien.
Meerjarige randen blijven meestal drie tot vier jaar liggen voordat ze opnieuw
ingezaaid moeten worden om vergrassing tegen te gaan."
Keuze van het juiste mengsel
De keuze van het mengsel is cruciaal. Allema verwijst naar de website www.groenwijzer.nu voor gedetailleerde informatie, maar geeft ook aanvullende tips. "Kies soorten die snel groeien voor een snelle bodembedekking, zoals boekweit of granen, om veronkruiding te voorkomen." De hoeveelheid zaaizaad per hectare varieert afhankelijk van het mengsel en de toevoeging van granen, met richtlijnen van 20-25 kg per hectare bij volvelds zaaien en 15-20 kg/ha bij rijenzaai.
Zaaiperiode en -methode
Voor eenjarige mengsels is april de optimale zaaitijd, hoewel in koude voorjaren begin mei ook mogelijk is en op zwaardere gronden zelfs september. Dezelfde periode geldt voor meerjarige (gras)kruidenranden.
Allema adviseert om in rijen te zaaien voor latere schoffelwerkzaamheden. Het oppervlakkig zaaien van akkerrandmengsels, meestal 1 tot 2 cm diep, biedt voordelen. Aandrukken met een Cambridge-rol na het zaaien verbetert vaak de opkomst. "Zaai vlak voor een regenbui als mogelijkheid zich voordoet, voor een ideale start", voegt Allema toe.
Grondbewerking en vals zaaibed
Net als bij cultuurgewassen hangt het succes van een akkerrand af van de kwaliteit van het zaaibed en de bodemstructuur. Fijnzadige planten in akkerrandmengsels vereisen een (zeer) fijn zaaibed voor goede opkomst en doorworteling. "Minimaliseer berijding van de strook en overweeg een vals zaaibed, vooral op onkruidrijke zandgronden," adviseert Allema. "En het liefst twee keer, met minstens een maand tussen, is ideaal."
De praktische tips in dit bericht zijn ook beschikbaar op www.groenwijzer.nu, een gratis online tool die in 2024 tot stand kwam via het Kennis op Maat (KoM)-project Ontsluiten kennis functionele agrobiodiversiteit. "Het samenbrengen van praktische kennis over akkerranden van alle projectpartners op één centrale plek is van grote waarde voor de praktijk", besluit Allema.
Initiatiefnemers van de GroenWijzer waren: Agrarische Natuurvereniging Hollands Noorden, Agrifirm, Artemis, BO Akkerbouw, Cosun Beet Company, Coöperatie Collectief Hoeksche Waard U.A., BoerenNatuur Flevoland, Van Iperen, LTO Nederland, LTO Noord, NFO en WUR Open Teelten.
