"We laten kinderen ruiken, proeven, zien en horen"
Ze vindt het belangrijk dat kinderen weten waar voedsel vandaan komt. En dus ontvangt Jacobina Hoekstra uit Tollebeek regelmatig groepen basisschoolkinderen op het akkerbouwbedrijf dat zij samen met haar man Johan runt. Binnenkort kan ze aan de slag met lesmateriaal dat vanuit het project Akkerbouw Avonturen wordt ontwikkeld. “Daarmee laten we kinderen ‘de magie van de akkers beleven’.”
Hoe ziet jullie akkerbouwbedrijf eruit?
“Wij telen voornamelijk pootaardappelen. Het bouwplan bestaat verder uit suikerbieten, gerst, tarwe en uien. Daarnaast verhuren we land voor de witlofteelt en mais, zijn we aangesloten bij een windpark en bezig met een zonnepark. Johan doet dit samen met een zzp’er. Af en toe spring ik bij, net als onze kinderen Thomas (17), Jerieke (15) en Marlies (10). Ik verzorg de administratie, want een boer is niet alleen maar op het land bezig.”
En tussen de bedrijven door ontvang je schoolkinderen?
“Dat klopt. Vijf jaar geleden zag ik een oproep om mee te doen aan boerderijeducatie. Dat leek me erg leuk en samen met andere boeren uit Flevoland ben ik een training gaan volgen bij Boerderijeducatie Nederland. De meeste boeren waren afkomstig uit de melkveehouderij, vanuit de akkerbouw was er niemand. Samen hebben we nagedacht over hoe verder te gaan. Dat heeft geleid tot de oprichting van onze vereniging Kom bij de Boer.”
Waarom steek je hier je nek voor uit?
“Ik vind het belangrijk dat wij kinderen laten zien en beleven waar voedsel vandaan komt. Veel kinderen weten niet meer wat een aardappel is of dat je een wortel gelijk kan opeten. Op onze boerderij gaan we terug naar de basis. Kinderen kunnen met eigen ogen zien wat een boer moet doen voordat het eten bij hen in de koelkast ligt. Het is niet vanzelfsprekend dat de supermarkt altijd gevuld is.”
Hoe probeer je dat besef mee te geven?
“Belevend leren is heel belangrijk. We laten de kinderen ruiken, proeven, zien en horen. Na een korte introductie laat ik ze bijvoorbeeld brood proeven. Ook laat ik graankorrels zien en mogen ze zelf tarwe malen om meel te maken. Zo brengen we het proces in beeld.”
Hoe lang duurt zo’n les op de boerderij?
“Een les duurt twee uur. Bij mij meestal 2,5 uur, haha. De kinderen krijgen een interactieve rondleiding door de schuren, over het erf en op het land waar we laten zien hoe het gewas groeit. Afhankelijk van de tijd van het jaar en wat er op onze huiskavel staat. Ook neem ik een emmer mee met spullen als een regenmeter, paspoort en NAK-certificaat. Na de rondleiding volgen opdrachten en vaak sluit ik af met een klein spel. De kunst is om aan te sluiten op de belevingswereld van kinderen. Ik leer veel van mijn eigen kinderen.”
Wat valt je op tijdens dit soort rondleidingen?
“Dat kinderen heel leergierig zijn. Ze vinden het leuk en gaan met veel enthousiasme weer weg. Ook de ouders die meekomen vinden het leuk en leren nieuwe dingen. Win-win. Eén van de vragen die vaak terugkomt is of wij dieren hebben. Kinderen associëren een boerderij met dieren. Daar valt dus nog een wereld te winnen.”
Dus hoe meer akkerbouwers dit gaan doen, hoe beter?
“Ik heb liever dat iedere boer vijf of tien lessen geeft dan dat één boer vijftig lessen verzorgt, want dan gaat het op werk lijken. Je moet dit alleen doen als je het echt zelf wilt. Heb je passie voor de sector en vind je het leuk om jouw verhaal over te brengen op kinderen? Sluit je dan aan bij een samenwerkingsverband in de regio en zorg dat je snel een aantal voorwaarden op orde hebt, zoals een VOG, BHV en de juiste verzekering. Het is belangrijk dat we veiligheid en kwaliteit waarborgen tijdens het bezoek.”
En dus wordt er gewerkt aan lesmateriaal voor de akkerbouw…
“Daar is Wageningen University & Research nu inderdaad mee bezig. Dit gebeurt vanuit Akkerbouw Avonturen, een Kennis-op-Maat (KoM)-project van BO Akkerbouw in samenwerking met Boederijeducatie Nederland, Aeres Hogeschool en Kom bij de Boer, en met financiering vanuit de Topsectoren Agri & Food en Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. We willen akkerbouwers graag een lespakket aanbieden, zodat ze zelf aan de slag kunnen op hun bedrijf. Eind van dit jaar moet het lesmateriaal gereed zijn.”
Daarmee wordt boerderijeducatie nog leuker?
“We zijn het visitekaartje naar de jeugd toe. En niet te vergeten hun ouders, want die bepalen wat kinderen eten. Zelf vind ik het leuk om onze trots – de boerderij – uit te dragen. Het is prachtig om te doen en je haalt er ontzettend veel voldoening uit.”
Wat als andere telers enthousiast geworden zijn?
"Het is geweldig als draagvlak onder collega-boeren groeit. Krijg je een aanvraag van een school? Verwijs deze dan door naar een educatieboer bij jou in de buurt. Heb je interesse om zelf educatieboer te worden? Kijk dan op de website van Boerderij Educatie Nederland. De aangesloten boeren vormen samen een professioneel netwerk. En uiteindelijk zijn we gezamenlijk het visitekaartje van de hele agrarische sector in Nederland.”
Welk akkerbouwproduct ligt er vanavond op jouw bord?
“De aardappel staat hier bijna elke dag op het menu. Meestal eten we AVG: aardappels, vlees, groente. Gekookt vind ik aardappels het allerlekkerst – het liefst een Bildstar – maar we eten ze ook gebakken of gefrituurd.”
